32 bit ve 64 bit İşletim Sistemleri

Bu yazımızda sizlere son dönemde sıkça duymaya başladığımız 64-bit(x64) ile 32-bitlik (x86) sistemlerden bahsedeceğim. İlk önce bu sistemlerin ne olduğundan ardından da ikisi arasındaki farklardan bahsedeceğim.

Bilgisayar dünyasında olduğumuz için işin her zaman iki yüzü vardır: Birisi donanım, diğeri ise yazılım. İsterseniz gelin ilk önce 32-bit(x86) ve 64-bit’lik (x64)sistemlerin donanım tarafına bakalım.

32-bit ya da 64-bit ile kastedilen işlemcilerin hesap yaparken kullandıkları yöntemdir. Her işlemcinin içerisinde ALU denilen (Arithmetic and Logic Unit)  Aritmetiksel Hesaplama Ünitesi bulunmaktadır. ALU işlemciye gelen matematiksel işlemlerin yapıldığı yerdir. ALU bu işlemleri yaparken Register dediğimiz hafıza birimlerini kullanır. Bunlar işlemcinin içerisine gömülü olduklarından diğer bildiğimiz RAM belleklerden oldukça hızlıdırlar. İşlemci, işlemleri yaparken geçici olarak hesapladığı verileri bu Register’lar üzerinde tutar.32-bit işleme kapasitesi olan işlemcilerin kullandıkları Register bölümleri 32-bit olduğundan işlemleri tamamlamak için gerekli veriyi parçalara bölüp ancak öyle işlem yapabilirler. Hâlbuki 64-bitlik işlem yapan işlemciler Registerları daha büyük olduğundan veriyi bölmeden hesaplayabilirler, buda kullanıcıya daha hızlı cevap vermek anlamına gelir.

Ayrıca 32-bit’lik işlem yapan işlemcilerin adreslemeleri 4 GB ile sınırlıdır. Dolayısıyla 32-bit’lik işlemciler ancak ve ancak en fazla 4GB RAM bellek kullanabilirler. Gözle görülür can alıcı nokta budur.

Donanım tarafını bitirdikten sonra 32-bit veya 64-bitlik bit işlemciyi kullanabilmemiz için bir işletim sistemine ihtiyacımız vardır. Bu hepinizin yakından bildiği herhangi bir Windows işletim sistemi olabilir. Zaten halk arasında bilgisayara format attırmak dediğimiz tabir bilgisayara işletim sistemi yüklenmesidir. Windows XP işletim sistemi dâhil olmak üzere piyasada bulunan birçok işletim sisteminin her iki mimari için de sürümleri mevcuttur. Örneğin Windows 8 işletim sisteminin hem 32-bit hem de 64-bitlik sürümlerine ulaşabiliriz.

Donanımsal olarak son dönemde piyasaya sürülen tüm işlemciler 64-bit işlem yapabilmektedirler. Lakin gerekli 64-bitlik işletim sistemi üzerine kurulmadıkları takdirde bu bir işe yaramaz. Bu durumda sadece 32-bit’lik kısım kullanılmaktadır.

Biz son kullanıcılar için mevcut iki yapı arasındaki farkı anlamanın en kolay yolu RAM yani sanal bellek kapasitesine bakmaktır. 32 bitlik bir işletim sisteminde işlem başına tahsis edilmiş en fazla 2 GB’lık bir bellek alanına sahiptir ve en çok 4 gigabaytlık(GB) sistem belleğini destekler. 64 bitlik bir işletim sistemi 16 Tb ‘a kadar sanal belleği destekleme potansiyeline sahiptir. Buradan da farkı anlayabilirsiniz. Tabii ki piyasadaki her 64-bitlik işletim sistemi aynı sayıda maksimum sanal beleği desteklemez. Size bunu aşağıdaki tabloda özetlemeye çalışayım.

İşletim Sistemi	32-bit  Sürüm RAM Desteği	32-bit  Sürüm RAM Desteği
Windows 7 Ultimate	4GB	192GB
Windows 7 Home Premium	4GB	16GB
Windows 7 Basic	4GB	8GB

 

Şimdi donanım olarak 64 biti destekleyen işlemcimizin bulunduğu bilgisayarımıza 64 bitlik bir işletim sistemi kurduk. Peki, işimiz burada bitti mi? Tabii ki hayır. Bilgisayarımıza takılı olan tüm donanımların sürücülerinin de 64 bitlik olması gerekmektedir. Son dönemde hemen hemen her parçanın her işletim sistemi için her iki tipinde de gerekli donanım sürücüleri çıkmaktadır. Bu yüzden bir sürücü indirmeye kalktığımızda hangi tip için olduğunu seçmemiz gerekmektedir.

Yukarıda anlattıklarımdan sonra o zaman ben hangi sistemi tercih etmeliyim diyebilirsiniz. Benim sise tavsiyem şu yönde olacaktır. Artık 64 bit devri başlamıştır öyle ya da böyle önümüzdeki yıllarda hepimiz artık 64 bit kullanıyor olacağız lakin şu an için benim önerim eğer sizin makinanızda en fazla 4 GB RAM var ise tavsiyem 32-bitlik bir işletim sistemi kurmanız yönünde olacaktır. Çünkü farklı bir yol izlediğinizde performans artışı yerine düşüşü ile karşılaşırsınız. Eğer ana kartınız üzerinde gerekli RAM yuvaları varsa o zaman 4GB yerine daha fazla RAM kullanarak gerçekten bir performans artışı yakalayabilirsiniz. Özellikle yüksek hesaplama gerektiren alanlarda uğraşan kullanıcılar ( tasarım ve mimarlıkla vs. ) bu farkı anlayacaklardır.